کد مطلب:62476 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:290
ضرورت برنامه ریزی قبل از دست زدن به هر كار، و اهمیت ویژه آن امری عقلانی است؛و روشن است كه اقدام به هر كار، بدون بررسی جوانب مختلف و برنامه ریزی برای آن، نشان دهنده نقصان عقل و یا عدم بهره گیری صحیح و مناسب از این نعمت بزرگ الهی است. امام علی (ع )، عقلی بودن مسأله برنامه ریزی را مورد تأكید قرار داده و می فرماید: لاعقل كالتدبیر؛[1] هیچ عقلی مثل تدبیر نیست. هیچ چیز مانند برنامه ریزی نشان دهنده خردمند بودن فرد نیست. امام (ع ) در این سخن، برنامه ریزی صحیح و مناسب را محكم ترین و روشن ترین دلیل بر خردمندی انسان و كامل بودن عقل او دانسته و در یكی از سخنان گهربار خود، به عقلانی بودن مسأله برنامه ریزی اشاره كرده و می فرماید: من العقل مجانبة التبذیر و حسن التدبیر؛[2] دوری از تبذیر و برنامه ریزی خوب، نشانه خردمندی است. توجه نكردن به این مسأله مهم و گوش نسپردن به ندای عقل در ضرورت برنامه ریزی قبل از آغاز هر كار، می تواند پیامدهای ناگواری برای سازمان به دنبال داشته باشند؛ و اگر در كارهای مهم و سرنوشت ساز سازمان نیز این بی توجهی وجود داشته باشد و برنامه ریزی صورت نگیرد، ناكامی، شكست، و فرو پاشی سازمان غیر قابل اجتناب خواهد بود. البته باید توجه داشت كه صرف برنامه ریزی، مطلوب نبوده و موجب موفقیت نمی شود؛ بلكه برنامه ای می تواند موجبات موفقیت و پیشرفت سازمان را فراهم كند كه اصولی، منطقی و مناسب با امكانات و شرایط سازمان طراحی شده باشد. برنامه ریزی غیر اصولی و نامناسب نه تنها كمكی به ارتقا و پیشرفت سازمان نمی كند؛ بلكه می تواند موجب شكست، ناكامی، و حتی فرو پاشی سازمان شود. امیر مؤ منان، علی (ع ) در تبیین این نكته مهم می فرماید: سوء التدبیر، سبب التدمیر؛[3] بدی (و نامناسب بودن ) برنامه ریزی، موجب فرو پاشی است. همچنین آن حضرت، سوء تدبیر را سبب پیش افتادن نابودی و هلاكت دانسته و می فرماید: من سأ تدبیره تعجل تدمیره؛[4] هر كس كه تدبیرش بد باشد، نابودیش زودتر است.
برنامه ریزی به عنوان اصلی از اصول اساسی مدیریت، یكی از وظایف مهم و حیاتی مدیران بوده و نقش بسیار مهمی در موفقیت و پیشرفت سازمان ها، و كارآیی و اثر بخشی مدیران دارد. مدیران همواره تلاش می كنند تا كارآیی و اثر بخشی خود و سازمان شان را افزایش دهند. بی تردید تلاش آن ها بدون توجه به مسأله برنامه ریزی به نتیجه مطلوب نخواهد رسید؛ چرا كه اگر در سازمان برنامه ریزی صورت نگیرد و برنامه های صحیح و دقیق طراحی نشود، بدین معناست كه اهداف سازمان و نیز راه ها و ابزار مناسب برای دستیابی به آن ها مشخص نشده است؛و آن گاه كه اهداف سازمان و راه های دستیابی به آن ها روشن و مشخص نشده باشد، اثر بخشی و كارآیی به هیچ وجه تحقق نخواهد یافت.